ကမၻာ့ ထိပ္တန္းေတြးေခၚရွင္ ၁၀၀ တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရြးခ်ယ္ခံရ

ကိုေထြး | အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု Foreign Policy မဂၢဇင္းက အေမွာင္ထုတြင္းမွ ေမွ်ာ္လင္ခ်က္မ်ားကို ရွင္သန္ေစေသာ သေကၤတ အမွတ္အသား အျဖစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ကမာၻ႔ ထိပ္တန္း ေတြးေခၚရွင္ (၁၀၀) စာရင္းတြင္ ေရြးခ်ယ္လိုက္ေၾကာင္း သိရသည္။

(ဓာတ္ပုံ - ဧရာဝတီ)

၁၉၉၀ ခုႏွစ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အေၾကာက္ တရားသည္ ခြဲထုတ္၍ မရေသာ ေန႔စဥ္ဘ၀၏ အစိတ္အပိုင္း တခု (Fear is an integral parts of everyday existence) ဟူေသာ မိန္႔ခြန္းႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေတာ္လွန္ေရး ( revolution of the spirt) ဟူေသာ အယူအဆ မ်ားကိုလည္း ယင္းဆုခ်ီးျမႇင့္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဖာ္ျပထားသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္သည္ ဗုဒၶ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အေျခခံႏွင့္ မဟတၱမ ဂႏၵီ၏ အၾကမ္းမဖက္ေရးမူတို႔ ျဖင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တြန္းအားကုိ ရယူခဲ့ကာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ အႏိုင္ရေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး အေရးႀကီးေသာ အေျပာင္းအလဲ ကာလတြင္ ႏိုင္ငံတကာက ခ်မွတ္ထားေသာ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကုိ ျပန္လည္ ရုပ္သိမ္းေရးအတြက္ စစ္အစိုးရကို အကူအညီေပးခဲ့ေၾကာင္း ေရးသားထားသည္။

၁၉၈၉ ခုႏွစ္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ အတူ လက္တြဲ လုပ္ကိုင္ခဲ့ဖူးသည့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ ဦး၀င္းတင္ က “ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္ဆံဖူးတဲ႔ က်ေနာ့္ အေနနဲ႔ ေတာ့ ဂုဏ္ယူတယ္၊ ၀မ္းသာတယ္ ေပါ့ဗ်ာ၊ ေက်နပ္ တယ္၊ ႏွစ္ေထာင္း အားရရွိတယ္၊ သူက်င့္သုံးေနတဲ့ သေဘာ တရား သူ႔ရဲ႕ဒႆန ႏိုင္ငံေရး အယူအဆ၊ စိတ္ေန စိတ္ထားေတြကို ႏိုင္ငံေရး သမားလုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ အခ်င္းခ်င္းကို သာမက ေက်ာင္းသား လူငယ္မ်ားကုိလည္း ပုံမွန္ေျပာျပႏိုင္တယ္၊ သူေျပာျပတာ ေတြကို ကိုယ္တိုင္ က်င့္သုံးတယ္ဗ်၊ ၿပီးေတာ့ သူ႔ရဲ႕ စြဲၿမဲတဲ့ ညီညြတ္တဲ႔ အယူအဆေတြ က်င့္၀တ္ေတြရွိတယ္” ဟု ေျပာသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ အဓိက ေတြ႔ရသည္မွာ ဉာဏ္ပညာက အၿမဲ ဦးေဆာင္ ေနေၾကာင္း၊ ရဲစြမ္းသတၱိ၊ လုပ္ရဲကိုင္ရဲသည့္ စိတ္ဓာတ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဓႏုျဖဴ ျဖစ္ရပ္က သက္ေသခံလ်က္ ရွိေၾကာင္း၊ ရန္ကုန္ေဆးရုံႀကီး၌ ေျပာၾကားခဲ့သည့္ မိန္႔ခြန္းတြင္ ဒီမိုကေရစီ လိုခ်င္လွ်င္ စည္းကမ္းရွိၾကပါဟု ေျပာဆိုခဲ့ျခင္းျဖင့္ စည္းကမ္းႏွင့္ တာ၀န္သိမႈကို အေလးထားေၾကာင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အေတြး အေခၚႏွင့္ ပတ္သက္၍ အႏွစ္ခ်ဳပ္ရာတြင္ မီးလွ်ံထဲက ၾကာကဲ့သို႔ အၿမဲ အသစ္ ျပန္လည္ ပ်ိဳးေထာင္ႏိုင္သည့္ သေဘာတရားမ်ားကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ အက်င့္ စရုိက္ အေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ားတြင္ လြမ္းမိုးမႈရွိေၾကာင္း၊ ေမတၱာတရားသည္ အၿမဲသူ၏ ရင္တြင္းရွိေၾကာင္း ၎က ဆက္လက္ေျပာဆိုသည္။

ရန္ကုန္တိုင္း ပုဇြန္ေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးႏိုင္းႏိုင္းက“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေမွာင္မုိက္ေနတဲ႔ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ အျခားေသာ အာဇာနည္ေတြလိုပဲ ေတာက္ပတဲ့ၾကယ္တလုံးပါ၊ တိုင္းျပည္အက်ိဳးအတြက္ ဘယ္လို လူပုဂၢိဳလ္၊ ပါတီနဲ႔မဆို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တယ္၊ သူက အၾကမ္း မဖက္ေရးကို စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ယုံၾကည္ၿပီးေတာ့ ျပႆနာတိုင္းကို ႏႈးညံသိမ္ေမြ႔စြာ ရင္ဆုိင္မယ္ဆိုတာ သံသယရွိစရာ မလိုပါဘူး၊ သူေျပာဖူးတယ္ က်မတို႔အားလုံး မေကာင္းမႈေတြကို လုပ္တာ ရွက္ေၾကာက္ၾကဖို႔ ၿပီးေတာ့ သူက မတရားမႈကို ဘယ္ေတာ့မွ သီးခံမွာမဟုတ္သလို တန္ဖိုးရွိတဲ႔စကားလုံးေတြနဲ႔ တုံ႔ျပန္တတ္ပါတယ္၊ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ပုိင္း ဆိုင္ရာကို ျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္တဲ့ အေကာင္းဆုံး စံနမႈနာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ေျပာသည္။

၁၉၇၀တြင္ စတင္ထူေထာင္ခဲ့သည့္ Foreign Policy မဂၢဇင္းသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ ထင္ရွား ၾသဇာရွိေသာ မဂၢဇင္း တေစာင္ျဖစ္သည္။

ယခုထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ ထိပ္တန္းေတြးေခၚရွင္ ၁၀၀ တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ အေမရိကန္ လက္ရွိသမၼတ ဘားရက္ အုိဘားမား၊ သမၼတေဟာင္း ဘီလ္ ကလင္တန္ ဇနီးေမာင္ႏွံ၊ အေမရိကန္- ဒုသမၼေဟာင္း ဒစ္ေခ်ေန၊ မိုက္ခရိုေဆာ့ဖ္ ကုမၸဏီပိုင္ရွင္ ဘီလ္ဂိတ္၊ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း ကိုဖီအာနန္၊ ခ်က္သမၼတႏိုင္ငံ သမၼတေဟာင္း ႏိုဗယ္ ဆုရွင္ စာေရးဆရာ ဗားကလက္ ဟာဗယ္ တို႔လည္း ေရြးခ်ယ္ခံရသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ဆာ့ခါေရာ့ဆု(Sakharov prize) (၁၉၉၀)၊ ႏိုဗဲလ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု (Nobel peace Prize) (၁၉၉၁)၊ ဆိုင္မြန္ဘုိလီဗာဆု (Simon Bolivar Prize)ု(၁၉၉၂)၊ Prix Litteraire des Droits de I' Homme (၁၉၉၂)၊ (Liberal International Prize for Freedom)(၁၉၉၅)၊ (Jawaharlal Nehru Award for International Understanding) ဂ်၀ါဟာလာေန႐ူးဆု (၁၉၉၅)၊ မာတင္လူသာကင္းဆု (၂၀၀၉) မ်ား အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံတကာ ဆုေပါင္းမ်ားစြာ ခ်ီးျမႇင့္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ေမလက အက်ယ္ခ်ဳပ္ ၆ ႏွစ္ ျပည့္ေတာ့မည့္ အခ်ိန္တြင္ ၎၏ေနအိမ္သို႔ တိတ္တဆိတ္ ဝင္ေရာက္ခဲ့ေသာ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံသား ဂြ်န္ ဝီလ်ံ ယက္ေထာေၾကာင့္ ရုံးတင္ တရားစြဲခံခ့ဲရျခင္းျဖစ္သည္။

အာဏာပုိင္တုိ႔က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ေဖာက္ဖ်က္သည္ဟု ဆုိကာ ၾသဂုတ္လ အတြင္းတြင္ ေထာင္ဒဏ္ ၃ ႏွစ္ စီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ေနာက္ စစ္အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေ႐ႊ၏ အမိန္႔ျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ကုိ ထက္ဝက္ ေလွ်ာ့ခ်ကာ ဆိုင္းငံ့ ျပစ္ဒဏ္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ၁ ႏွစ္ခြဲ က်ခံေစခ့ဲသည္။

ထုိစီရင္ခ်က္အတြက္ အယူခံလႊာကုိ ရန္ကုန္တိုင္း တရားရုံးက စက္တင္ဘာ ၄ ရက္ေန႔က လက္ခံခဲ့ေသာ္လည္း ေအာက္တိုဘာ ၂ ရက္ ရုံးခ်ိန္းတြင္ ပလပ္ခံရသျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က တရား႐ုံးခ်ဳပ္တြင္ ထပ္မံ အယူခံ၀င္ရန္ ျပင္ဆင္ေနသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဒီပဲယင္းအၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈ အၿပီးမွ စတင္၍ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ျဖင့္ အထိန္းသိမ္းခံေနရသည့္ ၆ ႏွစ္ျပည့္ခါနီး အခ်ိန္တြင္ ယခုကဲ့သို႔ တရားစြဲဆုိ ခံရျခင္း ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွ စ၍ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ဘ၀ျဖင့္ ေနရခ်ိန္ စုစုေပါင္း ၁၄ ႏွစ္ေက်ာ္ၿပီ ျဖစ္ သည္။

source by : ဧရာဝတီ